سیما غفارزاده – ونکوور
پایان سال زمانی است که اغلب به مرور آنچه که در یک سال گذشته رخ داده، پرداخته می‌شود. از این‌رو، در این یادداشت نگاهی می‌اندازیم بر آنچه در یک سال گذشته از سر گذراندیم.
برای ما ایرانیان، ماه ژانویه با فاجعهٔ سرنگونی پرواز پی‌اس۷۵۲ گره خورده است، برای همین اگر بخواهیم به عقب برگردیم و نگاهی به آنچه در سال میلادی گذشته اتفاق افتاده بیندازیم، ابتدا با موضوع پرواز و خبرهای مربوط به آن مواجه می‌شویم. یکی از مهم‌ترین خبرهایی که ژانویهٔ گذشته در رابطه با این پرونده بر سر زبان‌ها بود، بیانیهٔ مشترک مهمی بود که از سوی کشورهای کانادا، سوئد، اوکراین و بریتانیا دربارهٔ داوری پروندهٔ قربانیان پرواز پی‌اس۷۵۲ سه روز پیش از پایان سال منتشر شده بود، و این چهار کشور از تلاش خود برای کشاندن ایران به دیوان بین‌المللی دادگستری به‌منظور حل اختلافات در پروندهٔ سرنگونی پرواز پی‌اس۷۵۲ و پاسخ‌گو‌کردن جمهوری اسلامی خبر داده بودند. البته که موعد شش‌ماهه هم به سر آمد و ازآنجاکه ایران به درخواست این کشورها برای داوری پاسخ نداد، این چهار کشور اوایل ماه ژوئیهٔ گذشته مشترکاً درخواست شکایتی را علیه ایران به‌دلیل نقض کنوانسیون منع اقدامات غیرقانونی علیه ایمنی هواپیمایی کشوری در سال ۱۹۷۱، به دیوان بین‌المللی دادگستری لاهه ارائه کردند.
ژانویهٔ گذشته همچنین یادآور خبر تلخ اعدام دو جوان بی‌گناه یعنی محمدمهدی کرمی و سیدمحمد حسینی است؛ دو جوان از هزاران هزار معترضی که در پی کشته‌شدن مهسا امینی و آغاز جنبش «زن، زندگی، آزادی» جان خود را بر کف دستانشان گذاشته و به خیابان‌ها رفتند. کانادا در واکنش به این اعدام‌ها، جدیدترین بستهٔ تحریم‌های خود علیه جمهوری اسلامی را که از اکتبر سال ۲۰۲۲ آغاز کرده بود، اعلام کرد. اعلام تحریم‌های جدیدتر طی سال ۲۰۲۳ ادامه یافت. ما در رسانهٔ همیاری هر بار که فرصتی یافتیم از مقامات دولت کانادا دربارهٔ اجرای این تحریم‌ها پرسیدیم و هر بار با این پاسخ مواجه شدیم که اقداماتی در دست انجام است. در هفته‌های اخیر دولت کانادا بالاخره خبر از رسیدگی به وضعیت تعدادی از مظنونان به ارتباط با جمهوری اسلامی و صدور حکم اخراج یکی از آن‌ها داد.
اواخر ژانویهٔ گذشته، دولت استان بریتیش کلمبیا اعلام کرد که با جرم‌زدایی از افرادی که مواد مخدر مصرف می‌کنند، قصد دارد گامی حیاتی بردارد برای پایان‌دادن به شرم و احساس ننگی که مانع می‌شود تا افراد درگیر با چالش‌های مصرف مواد مخدر به کمک‌های نجات‌بخش دستیابی داشته باشند. به‌این ترتیب، استان بی‌سی، در بین تمام استان‌ها و قلمروهای کانادا اولین جاست که جرم‌زدایی از مواد مخدر را تجربه می‌کند. این معافیت از ۳۱ ژانویهٔ ۲۰۲۳ تا ۳۱ ژانویهٔ ۲۰۲۶ قابل‌اجراست.
فوریهٔ گذشته، زمین‌لرزهٔ سهمگین و مرگ‌باری جنوب ترکیه و شمال غرب سوریه را لرزاند و تلفات وحشتناک و خسارات گسترده‌ای به جا گذاشت. این زمین‌لرزه نزدیک به ۶۰٬۰۰۰ کشته در دو کشور بر جا گذاشت.
مارس گذشته، دولت بریتیش کلمبیا اعلام کرد که استفاده از قانون مصادرهٔ مدنی را برای اقدامات شدیدتر علیه دارایی‌های حاصل از جرایم سازمان‌یافته، از طریق ابزاری به‌نام احکام ثروت بدونِتوضیح (unexplained wealth orders) گسترش می‌دهد. مصادرهٔ ثروت بدونِتوضیح یکی از توصیه‌های گزارش قاضی کالین (Cullen Report) بود که تخمین می‌زد میلیاردها دلار پول غیرقانونی، به‌ویژه در قمارخانه‌ها و املاک و مستغلات، به استان سرازیر می‌شود.
ژوئن گذشته، لایحهٔ سی-۱۸ (Bill C-18) به‌عنوان قانون به دولت ابلاغ شد. طبق این قانون، شرکت‌های فناوری مانند گوگل و متا (فیس‌بوک و اینستاگرام) مجبور خواهند بود به خبرگزاری‌های کانادایی برای محتوای خبری‌ای که در پلتفرم‌های آن‌ها نمایش داده می‌شود، مبالغی را پرداخت کنند. دلیلی که حزب لیبرال برای تصویب قانون یادشده آورد این بود که این قانون به رسانه‌های خبری کانادا، که در دههٔ گذشته با کاهش چشمگیرِ درآمدهای تبلیغاتی مواجه شده‌اند، کمک می‌کند. اخیراً دولت کانادا در این زمینه با شرکت گوگل به توافق‌هایی رسیده است، هرچند هنوز شرکت متا هنوز بر مواضع خود ایستاده است و همچنان هیچ محتوای خبری‌ای در شبکه‌های فیس‌بوک، اینستاگرام و تردز در سطح کانادا قابل‌‌رؤیت نیست.
سپتامبر گذشته، آتش‌سوزی‌های مهیب جنگلی سال ۲۰۲۳ به اوج خود رسید، به‌طوری‌که در این ماه و در آستانهٔ پاییز، همچنان بیش از هزار آتش مهارنشده در سراسر کانادا در حال از‌بین‌بردن درختان جنگلی، مراتع و مناطق مسکونی بود و دود ناشی از آتش‌سوزی‌های کانادا نه‌فقط کانادا و آمریکا را درگیر کرد بود، بلکه با گذر از فراز اقیانوس اطلس به اروپا هم رسیده بود.
اکتبر گذشته، بریت ریس-اندرسن، رئیس هیئت کمیتهٔ انتخاب جایزهٔ صلح نوبل، نرگس محمدی را به‌عنوان برندهٔ این جایزه اعلام کرد. درست یک روز پس از این خبر، جنگی تمام‌عیار بین گروه شبه‌نظامی حماس و اسرائیل آغاز شد. تا زمان نگارش این یادداشت، بیش از ۲۰٬۰۰۰ تن در نوار غزه و بالغ بر ۱٬۲۰۰ تن در اسرائیل جان خود را از دست داده‌اند. دو هفته پیش، علی‌رغم فشار شدید دبیر کل سازمان ملل متحد روی قطعنامهٔ آتش‌بس فوری، آمریکا، نزدیک‌ترین متحد اسرائیل، آن را نپذیرفت…
سال ۲۰۲۳ با همهٔ تلخی‌های بیش از شیرینی‌هایش رو به پایان است. بر ماست که هر کداممان به‌مصداق این شعر مولانا در حد توانمان برای برقراری صلح و عدالت در سال آینده بکوشیم:
تو مگو همه به جنگند و ز صلح من چه آید
تو یکی نه‌ای هزاری تو چراغ خود برافروز
باشد سال آیندهٔ میلادی برای همهٔ مردم جهان صلح، آرامش و شادی به همراه آورد.
